De tempels van Paestum – Alle info op een rij

Tijdens een stedentrip Napels wordt er vaak tijd gemaakt voor een bezoek aan archeologische opgravingen in de omgeving. Pompeii en Herculaneum vormen populaire bestemmingen en zijn dan ook makkelijk te bereiken vanuit Napels, Salerno, Sorrento en andere plaatsen in de omgeving. Wanneer je echter iets zuidelijker reist, kom je nog meer sporen uit het rijke verleden van de regio Campania tegen. Je bent misschien iets langer onderweg maar de schatten waarmee je hier wordt geconfronteerd, zullen je versteld doen staan. Ten zuiden van de havenstad Salerno ligt Paestum, een plek waar je drie goed bewaarde Griekse tempels kunt bewonderen die bovendien op de Werelderfgoedlijst van Unesco staan.

In dit artikel laat ik zien wat je kunt verwachten, hoe je er het makkelijkst komt en waar je rekening mee moet houden wanneer je deze tempels met eigen ogen wilt bekijken.

paestum tempels salerno cilento

Bereikbaarheid

Paestum is vanuit zowel Napels als Salerno eenvoudig met de trein te bereiken. Op Napels centraal of het treinstation in Salerno kun je op de regionale trein naar Paestum stappen. Vanuit Napels doet de trein er een uur en vijftien minuten over, vanuit Salerno een half uur. Je stapt uit bij de halte Paestum, het is vanaf het station tien minuten lopen om bij de ingang van het park te komen.

Trenitalia biedt een handige dienst aan waarmee je een combinatieticket voor de trein en een shuttlebus koopt. Als eindbestemming selecteer je halte Paestum Parco Archeologico. Let op: de halte waar je uitstapt heet Capaccio-Roccadaspide. Vanaf hier vertrekt er een bus die je naar de ingang van het park brengt. Je koopt een treinticket bij de automaat op het station of online via Trenitalia.com.

Wanneer je liever met de auto richting Paestum gaat, neem je vanuit Napels de Autostrada A3 en de SP175 (duur: anderhalf uur). Vanuit Salerno neem je de SP175 om na een rit van vijftig minuten Paestum binnen te rijden.

paestum cilento

Geschiedenis

In Paestum begint officieel de Cilento, een gebied dat zich uitstrekt van de havenstad Salerno tot aan het stadje Sapri. Paestum was een belangrijke stad in het oude Magna Graecia. Het werd gesticht in de zevende eeuw voor Christus door verdreven inwoners van Sybaris, tegenwoordig Sibari in Calabrië. Met hun kennis en kundigheid wisten zij de plaatselijke economie een goede impuls te geven. De drie Griekse tempels die hier tot op de dag van vandaag staan, vormen een herinnering aan deze bloeiperiode. De Grieken noemden de stad Poseidonia, vernoemd naar de god van de zee. Met de komst van de Romeinen kreeg het de naam Paestum zoals het vandaag de dag nog steeds op de kaart staat.

Paestum vormt een van de waardevolste archeologische vindplaatsen in Italië. Tijdens opgravingen zijn er talloze overblijfselen en kunstwerken uit verschillende periodes aan het licht gekomen die een goede indruk geven van de welvarende en interessante geschiedenis van dit stukje Campania.

paestum tempels cilento salerno

De opgravingen

Het archeologische park van Paestum ontvouwt zich op de plek waar vroeger het hart van de oude stad was. In het verleden werden op deze plek de belangrijkste monumenten gebouwd, waaronder de drie tempels.

De tempel van Hera

De eerste tempel werd rond 550 voor Christus gebouwd en was de tempel van Hera, gewijd aan de vrouw van Zeus. Het bouwwerk staat bekend als Basilica, wat in de Romeinse tijd de benaming was voor een openbaar gebouw. Archeologen waren er in eerste instantie van overtuigd dat het een gebouw betrof zonder religieuze functie. Door latere vondsten werd deze mening bijgesteld en er werd geconcludeerd dat het wel degelijk om een heiligdom ging. Desondanks de nieuwe bewijzen, wordt de tempel nog steeds aangeduid met Basilica.

tempel paestum hera salerno cilento

De tempel van Athena

De tweede tempel werd vijftig jaar later gebouwd. In het hoogste deel van de oude stad triomfeerde de tempel voor Athena, de godin van de wijsheid. In eerste instantie werd gedacht dat het bouwwerk was gewijd aan de godin Ceres (godin van de akkerbouw). Tijdens opgravingen werd er echter een groot aantal terracotta beeldjes van Athena gevonden, waardoor werd vastgesteld dat het heiligdom voor deze godin was gebouwd.

tempel paestum athena cilento salerno

De tempel van Neptunus

Nog eens vijftig jaar later werd de derde en grootste van de drie tempels gebouwd. Door de grootte van het complex concludeerden archeologen in de achttiende eeuw als snel dat de tempel aan de god Neptunus (in het Grieks Poseidon) gewijd moest zijn. Latere studies hebben aangetoond dat de tempel voor de zonnegod Apollo was gebouwd maar er wordt ook gezegd dat deze tempel eveneens aan de godin Hera is opgedragen. Het is  onduidelijk voor wie het indrukwekkende bouwwerk oorspronkelijk was bedoeld. Wel staat vast dat het een van de best bewaarde Griekse tempels in Europa is.  

tempel nettuno poseidon neptunus paestum salerno cilento

Amfitheater

Een deel van het oude amfitheater is ook blootgelegd. Het gebouw kwam aan het licht toen de weg die langs de tempels loopt al was aangelegd. Er is dus slechts een gedeelte van het amfitheater zichtbaar, een derde ligt nog onder de moderne weg verscholen en is naar alle waarschijnlijkheid vernield door bouwwerkzaamheden in de omgeving. Door deze werkzaamheden is niet alleen een deel van het amfitheater verloren gegaan. Direct op de oude stad zijn er moderne (woon)gebouwen geplaatst waardoor bepaalde historische delen nog diep onder de grond verborgen liggen. Om meer schade te voorkomen werd er in 1957 een wet aangenomen die het verbood om binnen de oude stadsmuren van Paestum te bouwen. Op deze manier wordt dit historische stukje Campania beschermd en maakt het mogelijk dat er in deze tijd nog steeds kostbare vondsten worden opgegraven.

paestum amfitheater salerno cilento

Archeologisch museum

Naast het park met de opgravingen, kun je ook een bezoek aan het archeologisch museum brengen. De ruïnes van Paestum kwamen pas in 1752 weer aan het licht toen Koning Karel IV van Bourbon opdracht gaf om een weg naar het zuiden aan te leggen. Tijdens deze werkzaamheden kwamen er nog veel meer overgebleven schatten van het rijke verleden boven water. De verschillende vondsten zijn tentoongesteld in het archeologisch museum van Paestum dat zich direct tegenover de tempels bevindt.

Het museum werd in 1952 geopend en bestond toen uit slechts één kamer. Sinds de opening is het museum behoorlijk uitgebreid. Je maakt hier een reis door de verschillende periodes van Paestum, vanaf de stichting van de stad in de Griekse periode (zevende eeuw voor Christus) tot de komst van Romeinen. De ontwikkelingen, groei en aspecten van het dagelijks leven worden op interessante wijze in beeld gebracht.

Het  pronkstuk is de beroemde Tomba del Tuffatore, de Tombe van de Duiker, een voorbeeld van een stukje Griekse schilderkunst dat zeer goed bewaard is gebleven. De tombe werd in 1986 in de buurt van Paestum gevonden en dankt zijn naam aan de duiker die op de afdekplaat is afgebeeld. Het beeld van de duiker is inmiddels uitgegroeid tot symbool van Paestum.   

tomba tuffatore tombe duiker paestum salerno cilento

Praktische info

De ingang van het park bevindt zich aan de Via Magna Graecia, 919. Voor de exacte locatie, zie onderstaande kaart. Het park is dagelijks geopend van 08:30 uur tot 19:30 uur (laatste toegang om 18:30 uur).

Tickets

Je kunt een toegangskaartje bij de ingang kopen of vooraf online reserveren. Het kaartje voor het Parco Archeologico di Paestum e Velia is drie dagen geldig. Met het ticket heb je ook toegang tot het archeologisch museum en de opgravingen van het zuidelijker gelegen Velia. Op vrijdag, zaterdag en zondag vertrekt er om 16:00 uur vanaf de parkeerplaats Voza, in de buurt van de tempels, een pendeldienst die naar Velia rijdt. Om 19:30 uur rijdt de bus weer terug naar Paestum. Deze dienst is inbegrepen in de prijs van het entreekaartje.

Paestum met een gids

Het is indrukwekkend om rond te dwalen tussen de eeuwenoude overblijfselen en je te verwonderen over de historie die hier tastbaar is. De informatievoorziening op het terrein is schaars en het is daarom sterk aan te raden om voor een bezoek een gecertifieerde gids te boeken. Met de kennis die de gids in huis heeft en de boeiende verhalen over het eens bloeiende Paestum, komt de oude stad tot leven. Het zorgt ervoor dat je een heel ander beeld van de plek krijgt dan wanneer je alleen door de lanen struint.

Het gebied rondom Paestum staat bekend om de productie van de buffelmozzarella. In de omgeving van Paestum zijn er verschillende zuivelfabrieken en buffelboerderijen te vinden waar je zo’n goddelijk bolletje mozzarella kunt proeven en tevens een kijkje kunt nemen achter de schermen. Zo kun je een rondleiding krijgen bij Tenuta Vannulo of deelnemen aan een proeverij bij Caseificio Barlotti.

mozzarella paestum salerno cilento

felicia salerno travel

Booking.com